Van groeimotor tot zorgenkind: Duitsland kampt met economische terugval

Duitsland, lang gezien als de economische motor van Europa, verkeert inmiddels in aanhoudende recessie. Na twee jaren van negatieve groei lijkt 2025 te worden ingeluid als het derde jaar van stagnatie, een ongekende situatie sinds de Tweede Wereldoorlog,  zo berichten onder andere Financial Times, Reuters en AP News. 

In het tweede kwartaal van 2025 kromp de Duitse economie met 0,3%, een grotere terugval dan eerdere schattingen van 0,1%. Duitse industrie- en ondernemerslobby BDI heeft haar prognose verder verslechterd: voor heel 2025 wordt nu een economische krimp van 0,3% verwacht. Ook Europese instanties signaleren vrijwel geen groei: volgens de Europese Commissie zal de reële economische activiteit in 2025 0,0% bedragen, terwijl het Ifo Instituut slechts een marginale groei van 0,2% voorziet (ifo Institut).

Het Federale Planbureau (Bundesbank) bevestigt dat structurele tegenwind, zoals handelsonzekerheid en zwakke industrie,herstel vertraagt, hoewel extra overheidsinvesteringen vanaf 2026 mogelijk economische stimulans kunnen bieden. Volgens voorspellers als Roland Berger blijft de groei in 2025 beperkt tot slechts 0,4%, waarmee Duitsland achterblijft bij andere G20-landen.

De industriële sector lijdt zwaar onder structurele veroudering en stijgende concurrentie uit China. Zo daalde de bruto toegevoegde waarde in de industrie met circa 3% in 2024. Ook de bouwsector kromp fors, met een daling van 3,8%. Investeringen in apparatuur daalden zelfs met 5,5% in dezelfde periode. Export – historisch gezien de ruggengraat van de Duitse economie – viel met 0,8% terug.

In juli 2025 daalden de Duitse detailhandelsverkopen met 1,5% ten opzichte van de voorgaande maand, een onverwacht scherpe terugval die de fragiele staat van het binnenlandse consumentenvertrouwen duidelijk laat zien. Bovendien daalde de consumentenstemming in september naar −23,6 punten, mede door oplopende zorgen over baanverlies en economische onzekerheden.

Hoewel het aantal werklozen in Duitsland in augustus over de 3 miljoen grens ging – voor het eerst in een decennium – daalde het seizoensgewogen cijfer iets tot 2,96 miljoen, wat een werkloosheidspercentage van 6,3% opleverde. De daling van de Ifo werkgelegenheidbarometer naar 93,8 in augustus toont echter aan dat bedrijven terughoudend blijven met aanwervingen.

Een belangrijke oorzaak van de krimp is de exportafhankelijkheid van Duitsland, die steeds meer onder druk staat door stijgende invoertarieven vanuit de VS. Analisten van ING en Deutsche Bank waarschuwen dat nieuwe tarieven de Duitse economie kunnen doen krimpen met 0,6% tot 1,2%. De BMW- en Mercedes-industrie worden hierdoor extra geraakt.

Politieke instabiliteit en een conservatief begrotingsbeleid (zogeheten "debt brake") beperken overheidsinvesteringen op cruciale gebieden zoals infrastructuur en digitalisering. Bovendien zetten vergrijzing, gebrek aan geschoolde arbeidskrachten, onderinvestering en bureaucratische complexiteit de economie verder onder druk .

De meerderheid van analisten verwacht geen duidelijk herstel voor 2026–2027, hoewel er voorzichtig optimisme gloort door investeringen vanuit grote bedrijven (tot €631 mrd in infrastructuur en modernisering). Concrete structuurhervormingen blijven cruciaal: belastingverlagingen, efficiëntere regelgeving, stimulering van arbeidsmarktdeelname, digitalisering en herindustrialisatie zijn nodig om de stagnatie te doorbreken.

 De cijfers tonen aan dat Duitsland op het punt staat de langste periode van economische krimp sinds de oorlog te beleven.