Wie is de schutter die Charlie Kirk heeft vermoord? Alles wat we tot nu toe weten

De schietpartij waarbij de conservatieve activist Charlie Kirk het leven liet, heeft de Verenigde Staten diep geschokt. De 31-jarige oprichter van Turning Point USA werd dinsdagavond in de hal van de Utah Valley University geraakt door een enkel schot, afgevuurd vanaf afstand. Voor de ogen van duizenden toeschouwers viel Kirk neer en overleed korte tijd later aan zijn verwondingen. Sindsdien staat één vraag centraal: wie was de schutter, en waarom deed hij het?

Het decor waarin het drama zich afspeelde, maakt de gebeurtenis des te heftiger. Kirk was in Orem, Utah, voor een lezing tijdens zijn “American Comeback Tour”. In het kader van zijn bekende rubriek Prove Me Wrong ging hij in gesprek met studenten. Ongeveer drieduizend mensen waren aanwezig toen er plots een knal klonk. Ooggetuigen beschrijven een moment van totale verwarring: “In eerste instantie dachten we dat er iets omviel, pas later zagen we dat Kirk getroffen was,” vertelde een student aan lokale media.

Volgens politieonderzoek is het schot niet in de zaal zelf gelost, maar vanaf buitenaf. De vermoedelijke dader zou zich op een hoger gelegen punt hebben opgesteld – waarschijnlijk een dak – en daar met een bolt-action geweer het fatale schot hebben gelost. Het idee dat iemand ongezien een universiteitsgebouw kan benaderen, een precisiewapen positioneert en dan toeslaat, maakt dat veel mensen spreken van een zorgvuldig voorbereide aanslag.

Onderzoekers bevestigen inmiddels dat het gebruikte wapen een zogenoemd bolt-action rifle was: een klassiek scherpschuttersgeweer waarbij de schutter telkens handmatig een patroon in de kamer moet laden. Dat klinkt omslachtig, maar zulke geweren staan bekend om hun enorme nauwkeurigheid en kracht. Het geweer is later teruggevonden in de omgeving van de campus. Of de dader het bewust achterliet om de politie te misleiden, of simpelweg geen kans meer had om het mee te nemen tijdens zijn vlucht, is nog niet duidelijk.

Het feit dat er maar één schot is gelost, versterkt het idee dat de schutter precies wist wat hij deed. Geen paniekschoten, geen chaos, maar een enkele, dodelijke kogel. Volgens forensische experts wijst dit op een persoon met ervaring of tenminste training in het gebruik van vuurwapens op afstand.

Officieel is er nog geen verdachte geïdentificeerd of gearresteerd. Toch circuleert er wel informatie. Politiebronnen en journalisten melden dat de schutter “waarschijnlijk van college-leeftijd” is, dus ergens tussen de 18 en 25 jaar. Er zouden videobeelden zijn waarop iemand in donkere kleding rond de campus te zien is kort voor het incident. Deze persoon wordt intensief gezocht, maar is nog niet formeel aangewezen als verdachte.

Eerder meldde de politie zelfs dat er een “person of interest” was aangehouden. Kort daarna volgde echter de mededeling dat deze persoon weer vrijgelaten was: er bleek geen bewijs dat hij met de aanslag te maken had. Het zorgde voor verwarring en woede bij het publiek, omdat veel mensen al dachten dat de zaak opgelost was.

De gouverneur van Utah, Spencer Cox, sprak woensdag zonder omwegen van een “politieke moord”. Volgens hem is er geen twijfel dat Kirk doelbewust is uitgekozen vanwege zijn prominente rol als conservatief commentator en activist. Kirk was een uitgesproken voorvechter van Donald Trump en een fel criticus van progressieve bewegingen. Daarmee was hij voor velen een held, maar ook voor anderen een symbool van alles waar ze zich tegen verzetten.

Toch is er officieel nog geen motief vastgesteld. Onderzoekers houden ook rekening met andere scenario’s: een persoonlijke vete, een gestoorde bewonderaar die zich tegen hem keerde, of iemand die simpelweg de aandacht wilde trekken. Tot nu toe ontbreekt elk concreet bewijs dat de aanslag vanuit een georganiseerd complot kwam.

Een van de grote vragen is hoe een schutter überhaupt de kans kreeg om zo dichtbij te komen. Het evenement was groot, met duizenden bezoekers, maar beveiliging leek niet opgewassen tegen een aanval van buitenaf. Beveiligingsdeskundigen wijzen erop dat de focus vaak ligt op metaaldetectors, fouilleren en agenten in de zaal. Een aanval vanaf een dak of raam buiten de locatie is lastiger te voorkomen, maar zeker niet onmogelijk.

Critici spreken van “een catastrofale onderschatting” van de risico’s. Zeker omdat Kirk bekendstond als controversieel en geregeld bedreigingen ontving. Er zijn inmiddels meerdere onderzoeken gestart naar de beveiliging rond het evenement en naar de samenwerking tussen universiteit, politie en de organisatie van Kirk zelf.

Na de schietpartij heerste er urenlange verwarring. Studenten zaten vast in gebouwen terwijl de politie de omgeving afzocht. Honderden mensen belden bezorgd naar familieleden die aanwezig waren. Op sociale media gingen geruchten rond over meerdere schutters of mogelijke bommen – niets daarvan bleek uiteindelijk waar, maar het illustreert hoe gespannen de situatie was.

Ook nu nog is de angst voelbaar. Studenten vragen zich af of ze nog veilig zijn op hun campus, ouders willen weten waarom hun kinderen blootgesteld werden aan dit risico, en organisatoren van vergelijkbare evenementen twijfelen of het wel verantwoord is om zonder ingrijpende beveiliging door te gaan.

Charlie Kirk was al jaren een prominent figuur in de Amerikaanse politiek. Met zijn organisatie Turning Point USA probeerde hij jonge mensen te overtuigen van conservatieve idealen. Zijn stijl was scherp, verwelkomend en hij ging met iedereen in debat. Voor zijn aanhangers was hij een inspirator die zich verzette tegen de progressieve dominantie op universiteiten.

De schietpartij voegt zich in een reeks van gewelddadige incidenten die de Amerikaanse politiek teisteren. Eerder dit jaar was er een mislukte aanslag op Donald Trump, en ook andere publieke figuren zijn de afgelopen jaren doelwit geweest. Voor velen voelt het alsof politieke meningsverschillen steeds vaker met wapens worden uitgevochten. De voortdurende demonisering van Republikeinen leidt nu tot geweld.

De komende uren en misschien wel dagen zullen cruciaal zijn. Onderzoekers analyseren camerabeelden, sporen DNA en vingerafdrukken op het gevonden wapen na, en hopen zo de identiteit van de dader vast te stellen. Tot die tijd rest er vooral onzekerheid, en een land dat opnieuw moet bijkomen van politiek geweld. De klopjacht op de dader duurt nog voort. In onderstaande video geeft de FBI een update, en deelt informatie die tot nu toe bekend is.

Donald Trump naar voren met een emotioneel statement. In een nationale toespraak, deels vanuit het Oval Office en deels tijdens de 9/11-herdenking bij het Pentagon, sprak de voormalig president over “een donkere dag voor Amerika”. Hij noemde Kirk een patriot, een martelaar voor vrijheid en waarheid, en iemand die miljoenen jongeren had weten te inspireren.

Trump koos voor persoonlijke woorden. Hij stond stil bij Kirk’s jonge gezin en sprak zijn medeleven uit naar zijn vrouw Erika en hun kinderen. “Zijn stem is stilgevallen,” zei Trump, “maar zijn boodschap leeft voort.” Daarbij kondigde hij aan dat Kirk postuum de Presidential Medal of Freedom zal ontvangen, de hoogste burgerlijke onderscheiding in de Verenigde Staten.

De voormalige president legde ook de link met de verhitte toon in het Amerikaanse debat. Volgens hem zijn woorden niet onschuldig en dragen demonisering en haatspraak bij aan een klimaat waarin geweld kan ontstaan.