“Godin van de Rijkdom” valt van haar troon: miljarden aan bitcoin in beslag genomen

Zhimin Quan, bij velen beter bekend onder haar bijnaam de “Godin van de Rijkdom”, is veroordeeld vanwege een van de grootste cryptofraudes ooit. Het gaat om een astronomisch bedrag van omgerekend ruim zes miljard euro in bitcoin. Voor de buitenwereld was ze een charismatische zakenvrouw die gouden kansen wist te vinden in de nog altijd jonge cryptowereld. Achter de schermen bleek ze het brein te zijn achter een grootschalig netwerk dat investeerders misleidde, geld wegsluisde en vertrouwen misbruikte.

Ze presenteerde zichzelf als iemand die de geheimen van de digitale economie had ontrafeld. Met dure kleding, opvallende sieraden en een levensstijl die niet onderdeed voor die van een filmster trok ze wereldwijd de aandacht. Op sociale media verscheen ze regelmatig in luxe hotels, op chique evenementen en in gezelschap van ondernemers die hun naam aan haar wilden verbinden. Het werkte. Honderden, misschien wel duizenden investeerders stapten in haar projecten, gelokt door beloftes van rendementen die bijna te mooi waren om waar te zijn.

Mensen die haar spraken omschrijven haar als charmant, overtuigend en soms zelfs meeslepend. Ze sprak in grote woorden over de toekomst van geld, over hoe blockchain de wereld eerlijker en transparanter zou maken en hoe gewone mensen dankzij haar projecten konden meeliften op een nieuwe economische revolutie. Het gaf investeerders het gevoel dat ze deel uitmaakten van iets groots.

Achter dat glanzende plaatje ging een andere werkelijkheid schuil. Quan gebruikte een wirwar aan rekeningen, schijnbedrijven en cryptowallets om geldstromen te verhullen. Investeerders zagen op papier enorme winsten, maar in de praktijk ging hun geld vaak direct een zwart gat in. Veel deelnemers aan haar programma’s ontdekten pas later dat hun inleg verdwenen was.

De pijn is groot. Sommige slachtoffers hebben hun spaargeld verloren, anderen raakten hun pensioen kwijt. Verhalen doen de ronde van mensen die vrienden en familie overtuigden om ook in te stappen, waarna hele netwerken financieel ten onder gingen.

Uiteindelijk was het de technologie waar ze zo van profiteerde die haar ook de das omdeed. Forensische onderzoekers gebruikten blockchainanalyse om de geldstromen te volgen. Hoewel bitcoin vaak als anoniem wordt gezien, laat elke transactie een spoor achter op de blockchain. Door die patronen te koppelen aan accounts, platforms en exchanges wisten speurders de lijnen terug te leiden naar haar en haar netwerk.

Die digitale puzzel werd aangevuld met getuigenverklaringen van gedupeerden, interne berichten en documentatie van dubieuze investeringsplannen. Het totaalplaatje liet volgens de Britse rechtbank geen twijfel meer bestaan: Quan had jarenlang op grote schaal fraude gepleegd.

Het verhaal van Zhimin Quan staat niet op zichzelf. Achter de schermen kreeg ze hulp van mensen die haar plannen mogelijk maakten. Een van de opvallendste namen daarbij is Jian Wen, een 44-jarige vrouw die jarenlang werkte in een Chinees afhaalrestaurant in Londen.

Wen leefde jarenlang boven het restaurant waar ze werkte, een eenvoudig bestaan ver weg van de glitterwereld die Quan naar buiten toe uitstraalde. Maar dat veranderde toen ze betrokken raakte bij de miljardenfraude. Binnen korte tijd maakte ze een radicale sprong in levensstijl. Ze verhuisde naar een peperdure huurwoning in Noord-Londen en liet zien dat ze toegang had tot enorme sommen geld.

Volgens de Britse aanklager was het Wen die het vuile werk deed: het witwassen van de opbrengsten. Terwijl Quan de grote plannen maakte en investeerders verleidde met mooie praatjes, zorgde Wen ervoor dat het geld in de legale economie belandde. Ze investeerde in luxe en status, onder andere door twee woningen in Dubai te kopen ter waarde van meer dan een half miljoen pond.

De politie wist uiteindelijk meer dan 300 miljoen pond aan bitcoin bij Wen in beslag te nemen. Dat bedrag geeft een idee van de omvang van de operatie waar ze deel van uitmaakte. Voor de rechtbank werd duidelijk dat ze geen bijrol had gespeeld maar een sleutelpositie innam in het wegsluizen van het geld.

In 2023 kreeg Wen haar straf: een gevangenisstraf van zes jaar en acht maanden. Voor de rechter werd benadrukt dat haar keuze om mee te doen aan de fraude niet zomaar een misstap was, maar een bewuste beslissing om haar leven ingrijpend te veranderen ten koste van duizenden slachtoffers.

Het contrast tussen Quan en Wen is groot. Waar Quan zich profileerde als een glamoureus icoon in de cryptowereld, was Wen jarenlang vrijwel onzichtbaar. Toch waren hun levens nauw verweven in een plan dat miljarden verslond. Hun samenwerking laat zien dat fraude op deze schaal niet kan bestaan zonder een netwerk van mensen die op verschillende niveaus meewerken.

De straf die ze riskeert is nog niet definitief, maar kan flink oplopen. Naast een lange gevangenisstraf ligt er een forse boete in het verschiet, evenals de poging om resterende tegoeden terug te vorderen.