Fatbikeverbod breidt zich uit: Deze stad gaat het nu ook verbieden

De gemeente Hoogeveen heeft na Enschede ook een knoop doorgehakt: opgevoerde fatbikes zijn binnenkort niet meer welkom op plekken waar ze voor de meeste overlast zorgen. De gemeenteraad stemde woensdagavond in met een lokaal verbod, dat moet gelden in zones waar het fietsverkeer het drukst is. Denk aan de omgeving van scholen, winkelstraten en fietsroutes tijdens spitsuren.

Het besluit volgt op maanden van aanhoudende klachten uit de samenleving. Van ouders die zich zorgen maken over de veiligheid van hun kinderen, tot wijkagenten die steeds vaker moeten ingrijpen bij bijna-ongelukken.

Ooit bedoeld voor extreme omstandigheden zoals sneeuw en zand, zijn fatbikes de afgelopen jaren razend populair geworden onder Nederlandse jongeren. Het robuuste frame, dikke banden en het elektrische motortje maken het tot een stoere verschijning. Maar die populariteit kent ook een keerzijde: veel jongeren sleutelen aan de techniek, waardoor de fietsen snelheden van 40 tot zelfs 50 km/u kunnen halen. Zonder helm, zonder kenteken, en vaak zonder ervaring.

In Hoogeveen leidde dat tot een stroom aan meldingen van gevaarlijke situaties, vooral rond schooltijd. Op smalle fietspaden ontstaan stressvolle taferelen wanneer kinderen, ouderen en opgevoerde fatbikes zich tegelijk door het verkeer moeten bewegen. De roep om maatregelen werd steeds luider.

Volgens het gemeentebestuur is het verbod een eerste stap. Er komt geen totaalverbod op fatbikes – alleen modellen die zijn opgevoerd of technisch niet aan de regels voldoen, vallen onder de nieuwe regels. Gemeentelijke handhavers en politie gaan controleren op snelheid en technische aanpassingen, al is nog niet duidelijk hoe dit in de praktijk zal worden uitgevoerd.

Wethouder Van der Pol noemt het een “noodzakelijke ingreep” om het fietsverkeer veiliger te maken: “Het gaat niet om het verbieden van fatbikes in z’n algemeenheid, maar om het aanpakken van misbruik. Veel gebruikers zijn jongeren die zich mogelijk niet bewust zijn van het risico dat ze vormen voor anderen en zichzelf.”

Wat Hoogeveen doet, is uniek – en tegelijk het begin van een bredere discussie. In andere Noord-Nederlandse steden, zoals Assen, Leeuwarden en Emmen, wordt het nieuws met belangstelling gevolgd. Maar daar zijn bestuurders voorzichtiger. De juridische ruimte voor lokale verboden is beperkt, en veel gemeenten hopen op landelijke wetgeving.

Minister Tieman van Infrastructuur liet vorige maand al doorschemeren dat het kabinet experimenten wil gaan uitvoeren met snelheidslimieten op fietspaden. Ook het verbieden van bepaalde elektrische voertuigen, waaronder zware bakfietsen en fatbikes, behoort tot de mogelijkheden.

Maar of en wanneer die regels er komen, blijft onzeker. En dus grijpt Hoogeveen nu zelf in.

De fietsenbranche reageert kritisch. Volgens fabrikanten en verkopers ligt het probleem niet bij de fatbike zelf, maar bij het illegaal opvoeren ervan. Zij pleiten voor betere voorlichting, meer handhaving en vooral duidelijke technische richtlijnen.

Ook onder jongeren klinkt gemor. Sommigen geven toe hun fatbike te hebben opgevoerd, maar wijzen op het gebrek aan veilige alternatieven. “Een gewone fiets is gewoon niet cool,” zegt een 15-jarige scholier. “En het OV is duur en onbetrouwbaar. Wat moeten we dan?”

Daartegenover staan ouders, leraren en oudere fietsers die opgelucht ademhalen. “Ik durf eindelijk weer met mijn kleinkind op de fiets,” zegt een bewoner uit de wijk Krakeel. “Het werd gewoon te gevaarlijk.”

Met het besluit zet Hoogeveen druk op de landelijke politiek. Want als steeds meer gemeenten zelf gaan sleutelen aan de regels rond elektrische tweewielers, wordt het voor de rijksoverheid moeilijk om niet in te grijpen.

Vooralsnog is Hoogeveen de enige gemeente met een concreet verbod op opgevoerde fatbikes op specifieke locaties. Maar als het aantal ongelukken blijft stijgen en de roep om veiligheid toeneemt, zullen anderen vermoedelijk volgen.

Het debat over fatbikes raakt meer dan alleen mobiliteit. Het gaat over vrijheid versus veiligheid, over jong versus oud, en over technologie die sneller verandert dan de regels kunnen bijbenen.

Wat Hoogeveen laat zien: ingrijpen is mogelijk. En misschien is het ook wel nodig, voordat het fietspad definitief verandert in een racebaan.